Misją Polskiej Akademii Nauk jest wszechstronna działalność na rzecz rozwoju nauki oraz ustanawiania najwyższych standardów jakości badań i norm etycznych, służąca społeczeństwu i wzbogacaniu kultury narodowej. Akademia m.in. prowadzi w swoich jednostkach naukowych zaawansowane badania o strategicznym znaczeniu dla rozwoju nauki, społeczeństwa i gospodarki oraz przygotowuje opinie w najistotniejszych sprawach służących rozwojowi kraju. Jednym z priorytetów Akademii jest wspieranie różnorodnych form międzynarodowej współpracy naukowej, kształcenie kadr naukowych zwłaszcza poprzez prowadzenie studiów doktoranckich oraz organizowanie staży podoktorskich. Istotną kwestią związaną z działalnością Akademii jest upowszechnianie nauki. Chcemy zachęcić do działania, inspirować i motywować poprzez naszą aktywność na festiwalach nauki, wystawach, spotkaniach z naukowcami organizowanymi w kraju i za granicą.
PODSTAWOWE INFORMACJE O PAN
- Polska Akademia Nauk jest państwową instytucją naukową.
- Akademia powstała w 1952 roku.
- Akademia służy rozwojowi, promocji, integracji i upowszechnianiu nauki oraz przyczynia się do rozwoju edukacji i wzbogacania kultury narodowej.
- Nadzór nad PAN sprawuje Prezes Rady Ministrów.
- Członkowie Akademii są wybierani przez Zgromadzenie Ogólne Akademii spośród uczonych, którzy wyróżniają się szczególnym dorobkiem naukowym i autorytetem w środowisku naukowym oraz posiadają nieposzlakowaną opinię.
- W skład Polskiej Akademii Nauk wchodzą członkowie krajowi (rzeczywiści i korespondenci) oraz członkowie zagraniczni. To uczeni wyróżniający się szczególnym dorobkiem i autorytetem oraz posiadający nieposzlakowaną opinię.
- Korporacja uczonych liczy obecnie 348 członków krajowych i 181 zagranicznych (styczeń 2020) – członkowie PAN
- W ramach Akademii funkcjonuje pięć wydziałów
- Wydział I – Nauk Humanistycznych i Społecznych
- Wydział II – Nauk Biologicznych i Rolniczych
- Wydział III – Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi
- Wydział IV – Nauk Technicznych
- Wydział V – Nauk Medycznych
- Najwyższym organem Akademii jest Zgromadzenie Ogólne Akademii.
- Podstawowymi aktami prawnymi są:
ZADANIA AKADEMII
- Prowadzenie w jednostkach naukowych zaawansowanych badań o strategicznym znaczeniu dla rozwoju nauki i gospodarki.
- Innowacyjne wykorzystanie wyników badań naukowych, również we współpracy z instytucjami gospodarczymi.
- Organizowanie dużych, często interdyscyplinarnych zespołów badawczych związanych z koncentracją nowoczesnej aparatury.
- Integrowanie krajowego środowiska naukowego w ścisłej współpracy z uczelniami i instytutami badawczymi.
- Kształcenie na studiach doktoranckich i podyplomowych oraz wspieranie osób rozpoczynających karierę naukową.
- Formułowanie opinii i opracowań eksperckich w najistotniejszych sprawach dotyczących nauki i polityki.
- Wspieranie różnorodnych form międzynarodowej współpracy naukowej.
- Upowszechnianie nauki.
STRUKTURA POLSKIEJ AKADEMII NAUK
WŁADZE PAN
Organami Akademii są: Zgromadzenie Ogólne Akademii, Prezydium Akademii, Prezes Akademii, Kanclerz. Najwyższym organem jest Zgromadzenie Ogólne, w którym głos stanowiący mają członkowie krajowi PAN. Zgromadzenie określa kierunki działania Akademii i sprawuje nadzór nad całokształtem jej działalności. Ponadto może wypowiadać się w sprawach istotnych dla Narodu i Państwa. Zgromadzeniu przewodniczy Prezes PAN.
WYDZIAŁY
Pięć wydziałów Akademii skupia uczonych reprezentujących różne dziedziny nauki – przede wszystkim członków krajowych i zagranicznych PAN. Jednym z ważniejszych zadań Wydziałów PAN jest koordynacja działań komitetów naukowych, problemowych i narodowych, tworzonych przy Wydziałach, które są ciałami opiniotwórczymi stanowiącymi najbardziej reprezentatywne grono specjalistów w danej dyscyplinie naukowej.
Wydział I – Nauk Humanistycznych i Społecznych
Wydział II – Nauk Biologicznych i Rolniczych
Wydział III – Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi
Wydział IV – Nauk Technicznych
Wydział V – Nauk Medycznych
ODDZIAŁY
Oddziały Akademii funkcjonują w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie i Białymstoku z siedzibą w Olsztynie, Poznaniu i we Wrocławiu. Oddziały realizują zadania Akademii w regionie oraz pełnią funkcje integracyjne działalności naukowej regionu, w szczególności w zakresie wspierania lub prowadzenia prac naukowych o istotnym znaczeniu dla gospodarki i kultury narodowej, a także inicjowania i prowadzenia międzynarodowej współpracy naukowej z regionami państw członkowskich Unii Europejskiej oraz z innymi krajami sąsiadującymi z Polską.
KOMITETY
Komitety Polskiej Akademii Nauk są krajową reprezentacją różnych środowisk i dyscyplin naukowych. Ich członkowie wybierani są przez środowiska naukowe poszczególnych dziedzin – fizyków, biochemików, socjologów itd. Poza członkami PAN zasiadają w nich naukowcy z niezwiązanych z Akademią innych instytutów badawczych oraz szkół wyższych, a także przedstawiciele instytucji i organizacji gospodarczych i społecznych. Służą oni jako doradcy w sprawach dotyczących technologii, inżynierii, biologii, medycyny, nauk o Ziemi, nauk społecznych, humanistycznych, rolniczych i ścisłych.
JEDNOSTKI NAUKOWE
Podstawową jednostką naukową Akademii jest instytut – w chwili obecnej działa ich 68. Większość oceniana jest jako wiodąca w działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej, czego dowodem jest wysoka ocena nadana przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kategorię A+, przyznawaną elicie polskiej nauki, ma czternaście instytutów PAN.
Instytuty PAN współtworzą także konsorcja i centra powołane do realizacji konkretnych projektów badawczych.
Rejestr instytutów naukowych PAN (link)
AKADEMIA MŁODYCH UCZONYCH
Akademia Młodych Uczonych została powołana Ustawą z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk w celu promowania badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych przez wybitnych młodych przedstawicieli nauki polskiej.
Członkowie Akademii Młodych Uczonych wybierani są przez Zgromadzenie Ogólne PAN. W chwili wyboru nie mogą mieć więcej niż 38 lat i muszą posiadać co najmniej stopień naukowy doktora.
STUDIA DOKTORANCKIE W PAN
Studia doktoranckie są prowadzone przez 44 instytuty naukowe PAN, w tym 39 instytutów prowadzi stacjonarne studia doktoranckie.
KOMISJA DS. ETYKI W NAUCE
Przy Polskiej Akademii Nauk działa komisja do spraw etyki w nauce, która jest wybierana spośród kandydatów zgłoszonych przez całe środowisko naukowe i akademickie.
Opracowany przez nią „Kodeks Etyki Pracownika Naukowego” wskazuje zalecenia dotyczące postępowania z danymi naukowymi, procedurami badawczymi, praktykami wydawniczymi, recenzowaniem i opiniowaniem prac.
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
Polska Akademia Nauk współpracuje zarówno z indywidualnymi akademiami nauk, jak i z międzynarodowymi organizacjami badawczymi. W dziedzinie współpracy międzynarodowej możemy poszczycić się uczestnictwem w ponad 60 organizacjach międzynarodowych, jak również współpracą z ponad 70 instytucjami partnerskimi z Europy, Azji, Ameryki Północnej i Afryki.
POLSKI INSTYTUT STUDIÓW ZAAWANSOWANYCH (PIASt)
Polski Instytut Studiów Zaawansowanych (PIASt) za cel stawia sobie wspieranie rozwoju wiedzy i innowacji oraz promocję postępu naukowego w Polsce. W szczególności koncentruje się na realizacji różnorodnych projektów z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, pozostając jednocześnie otwartym na realizację projektów przekrojowych w ujęciu interdyscyplinarnym. Umożliwia wymianę naukową i intelektualną oraz stwarza warunki do powstania międzynarodowej i interdyscyplinarnej wspólnoty badaczy, którzy przyjeżdżając do Polski mogą kontynuować własne projekty oraz dyskutować i wymieniać poglądy z innymi ekspertami w swojej dziedzinie.
Więcej informacji dostępnych na stronie PAN.